سه قلعه درسال های نه چندان دور:
سه قلعه یکی از شهرهای کویری در شمال استان خراسان جنوبی است سرزمینی که روزگاری نه چندان دور انبار غله خراسان بزرگ بود سرزمینی با قنات های خروشان کوره های آجرپزی و مراتع وسیعش که در هر عرصه ای حرفی برای گفتن داشت.چهار قنات آب شیرین ، این منطقه را به قطب کشاورزی تبدیل کرده بود. موقعیت جغرافیایی آن که نسبت به کوههای شمال سرایان در ارتفاع پایین قرار دارد تمام منابع آب منطقه را استحصال می کرد.
کوره های آجرپزی فعال آن مصرف آجر منطقه سرایان را تامین و به شهرهای اطراف نیز صادر می شد و صدها خانوار به طور مستقیم و غیرمستقیم بهره بردار آن بودند مراتع وسیعش بیش از یکصد و پنجاه هزار راس دام را میزبان بود و یکی از قطب های دامداری جنوب خراسان بزرگ به شمار می رفت با این شرایط مطوب فرزندان این سرزمین هرکدام با استعدادی که خداوند به آنها ارزانی داشته بود در راه تحصیل کوشا و برخی از آنها سرآمد منطقه بودند و دانشگاه های خارجی را نیز فتح نمودند.
وسه قلعه دراین روزها !!
اما امروز شرایط کاملا برعکس شده !! قنات ها خشکیده اند و براثر تقسیم ناعادلانه آب در دشت سرایان مناطق جنوب دشت که شهر سه قلعه درآن واقع است با آب شور حاصل از پیشرفت مناطق کویری، کشاورزی رابه حداقل ممکن رسانده است به طوری که 80 درصد کشاورزان سه قلعه فقط و فقط بنابه اعتقادات مذهبی کشت وکار می کنند والا کشاورزیشان جز هدر رفتن عمر و زندگیشان هیچ ثمری ندارد.
دامداری نیز پس از سالها خشکسالی کاملا نابود گردیده است امروز تمام دام های منطقه به کمتر از ده درصد دهه های قبل رسیده است و چه بسیارند دامدارانی که سرمایه شان به اندازه خرید یک دستگاه موتورسیکلت نیست. دامدارانی که روزگاری 500 راس دام داشته و خود صاحب کارگر و چوپان بوده اندامروزه به شغل شبانی روی آورده اند . بیش از نیمی از دامداران منطقه کمتر از 50 راس دام دارند و وام های سررسید شده شان در بانک ها دو برابر سرمایه شان است. برخی نیز تمام سرمایشان را به چند فقره چک فروخته اند .خریدار دلالی است از سبزوار و امثال آنجا که تنها ثمرشان از اینگونه چکها بالا وپایین رفتن از پله های دادگاه است!
کوره های آجرپزی نیز با هدف مندی یارانه هاو تغییر سوخت از نفت سیاه به گاز و عدم توان امتیاز لوله کشی گاز عملا تعطیل گردیده است و جز 3 واحد که با ظرفیت کم فعالند بقیه به تعطیلی گراییده است و صدها خانوار بیکار را برای این شهر مظلوم و محروم رقم زده اند. ازطرفی تغییر شیوه های ساخت و ساز آجر سنتی به بلوک ها و قطعات پیش ساخته عاملی دیگر در تعطیلی این واحدها شد. این است سرنوشت شهری با 5000 نفر جمعیت و 120 خانوار بهره بردار که یک چهارمشان فقط وابسته به کمک نهادهای حمایتی شده اند شهری که روزگاری نقطه مهاجرپذیر بوده و صدها خانوار را از اطراف درخود جای داده بود امروز خودگرفتارمهاجرت شده و مهاجرت ازاین شهر در شمال استان بسیار چشمگیر ونگران کننده می باشدبه عنوان نمونه فقط در سال 94 بیش از نود خانوار این شهر را ترک کرده اند!
امروز گرچه بیکاری شهرستان های استان در رسانه ها و جلسات متعدد کمتر از میانگین کشوری اعلام شده است و بین چهار تا هفت درصد است چه خوب است بدانیم در برخی از نواحی استان این آمار سر به فلک کشیده است ومی رود که به بحران اجتماعی عظیمی تبدیل شود .
سه قلعه با نا بودی مراتع دامداریش واز طرفی تعطیلی کوره های آجرپزی که دو رکن اقتصاد آن بود بیش از پانصد خانوار رادر معرض بیکاری قرار داده است امروزه دراین شهر در اکثر خانوارهای عشایر که یک سوم جمعیت شهر را تشکیل می دهند حداقل یک بیکار تمام وقت و یک بیکار پاره وقت وجود دارد . چه بسیار افرادی که در سال گذشته و سه ماهه امسال آوای مهاجرت سرداده و سرنوشت نامعلومی را برای خود رقم زده اند .
یکی از دامداران شهر می گوید: چندسال پیش که مشکل خشکسالی نبود و یا کمتر گریبان دامداران را گرفته بود مردم شهر حتی از روستاها و شهرهای اطراف برای خود کارگر و چوپان و ساربان استخدمی کردند اما اکنون همه دامداران خود عصای چوپانی به دست گرفته و راهی صحرا و برخی شهرهای دیگر شده اند. در دهه های قبل واقعا مشغله کاری داشتیم اما اکنون تمام وقت خود را به نشستن با همسایه ها و دوستان سپری می کنیم و این برای مردان این دیار بسیار زجرآور است. هروی ادامه داد : کارهای کشاورزی و دامداری و کوره های آجرپزی برای مردان بسیار کم شده است و بیشتر درآمد خانه ها از حق کارگری و یا مزد قالیبافی خانم ها تامین می شود.
خانی از کشاورزان قدیمی شهر می گوید : وقتی سه قلعه دارای قنات و آب شیرین بود و کشاورزی آن بسیار پررونق بود شهرهای دیگر کمتر درآمدی از کشاورزی کسب می کردند اما اکنون با سهمیه بندی ناعادلانه آب چاه های کشاورزی، کشاوزان مصرف خانوار خود را به سختی برداشت می کنند و کاهش سطح آب های زیرزمینی بیشتر از همه جا بر مردم سه قلعه ضرر وارد کرده است. دیگر از دشت های گندم و جو و پنبه خبری نیست و همه مردم به کشت های کم آب روی آورده اند و یا به میزان بسیار کم که مخارج کشاورزی را کفایت نمی کند .
واین حال وروز می طلبدهمت مضاعف مدیران داخلی،شهرستان،استان ودرنهایت کشوررا.
منبع : شبکه اطلاع رسانی راه دانا
درباره این سایت